ҰҚПАЙДЫ…

-Сіз арақ ішесіз бе?
-Құяиын деп пе едіңіз?
-Жоқ. Мен сізден арақты жақсы көресіз бе деп сұрап отырмын.
-Қарсы емеспін.
-Менде арақ жоқ…
-Түсіндім, сізде тек спирт қана бар.
-Жоқ, түсінген жоқсыз. Сізге қою керек.
-Қашан қояйын?
-Мүмкіндігінше тезірек.
-Жақсы, қазір мен жүгіріп барып келейін.
-Қайда?
-Бір жартыға.
-Түсінсем бұйырмасын, бір жартыңыз не сіздің?
-Өзіңіз ғой тезірек қой деген.
-Түу, сіз жынды шығарсыз. Менің басым ауырып кетті.
-Жазу керек.
-Нені?
-Сіздің басыңызды.
-Қоя тұрыңызшы. Біз неден бастап едік өзі?
-Әлі бастаған жоқпыз.
-Неге?
-Сіз ғой, не өзіңіз құймайсыз, не мені жібермейсіз алып келуге.
-Болды, барыңызшы.
-Е, бәсе бағанадан бері осылай демейсіз бе? Мен қазір тезірек алып келе қояиын.
Мартбек Тоқмырза

Read Full Post »

КЕШІРІҢІЗ

-Кешіріңіз, Ержанов көшесі қай жақта екенін айтпас па екенсіз?
-Е, оның несіне кешірім сұрайсың. Білмейтін көшеңді сұрағаныңа сен айыпты емессің ғой. Адам кешірімді аңдаусызда өрескел қылық көрсетіп алса сұрайды. Айталық сен мені көшеде байқамай қағып кеттің…
-Кешіріңіз, ағай, мен асығып тұр едім…
-Бұл жолы да орынсыз кешірім сұрап тұрсың. Сен асығып бара жатқаның үшін менің алдымда кінәлі емессің ғой. Егер сен мені өзіңнің бір танысың екен деп қалсаң. Жаныма жетіп келіп қал-жағдайымды сұрап әңгіме айта бастасаң. Мен сол кезде саған «Мені біреумен шатастырып тұрсың»- десем, сен ыңғайсызданып қалып кешірім сұрайсың. Міне, бұл жағдайда кешірімің орынды болар еді.
-Ағай, орынсыз кешірім сұрағаным үшін кешіріңіз.
-Шырағым-ау, сен өзі бір түрлі қызық екенсің. Адам кешірім сұрағаны үшін жазықты болмайды ғой. Кешіріңіз дегенім үшін кешіріңіз дегенің қалай? Мәселен, сен мені балағаттасаң, жазықсыз тілдесең. Соңынан өзіңнің қателігіңді түсінсең кешірім сұрауыңа болады.
-Ағай!
-Ау.
-Сіз қырт екенсіз.
-Немене?
-Қырт екенсіз деймін. Онда да жәй қырт емес, көк қырттың өзі екенсіз!
-Әй, шырағым, сен неге маған тіл тигізесің-ей!
-Ағай, кешіріңіз. Енді дұрыс болды ғой деймін ә?

Мартбек Тоқмырза

Read Full Post »

Кешірім сұрау – адамдық белгісі

Бір әңгіме бойынша Сүлеймен пайғамбар (ғ.с.) бір күні демалып отырған кезде кеудесінде жорғалап бара жатқан құмырсқаны алып лақтырып жібереді. Жәбірленген құмырсқа ашуланып: «Әй, Аллаһтың пайғамбары, сен маған аяушылық етпестен неге лақтырасың? Қиямет күні жер көктердің Иесі, жәбірленушінің ақысын зұлымдық етушіден алып беретін, әділдік Иесі Аллаһ Тағаланың алдында жауап беретіндігіңді ұмыттың ба?» – дейді. Құмырсқаның бұл сөзін естіген Сүлеймен пайғамбар (ғ.с.) есінен танып қалады. Сәлден соң есін жинап, құмырсқадан кешірім сұрайды. Сонда құмырсқа: «Менің үш шартымды орындамайынша, сенің жәбіріңді кешірмеймін», – дейді. Сүлеймен оның қандай шарт екенін сұрайды. Құмырсқа оған: «Біріншіден, бірнәрсе сұрап келген адамды бос қайтарма, өйткені сенен қайыр сұраушы шын мәнінде Аллаһтың саған берген кеңшілігінен сұрап келеді. Олай болса, оларды Аллаһтың кеңшілігінен қалайша тиясың? Екіншіден, осы дүниеде өзіңе берілген артықшылықтарға алданып, дандайсыма, жүрегің қатаяды. Саған бүкіл патшалықты берген Аллаһ Тағала екенін есіңде тұт. Үшіншіден, көмек сұрап келген адамнан қолыңнан келгенді аяма!» – дейді. Сүлеймен оған, «Аллаһ қаласа, бұл айтқан шарттарыңды орындаймын», – деп уәде береді.
http://www.akikat.kz

Read Full Post »

Суицид

Жақында бір танысымыз өз-өзіне қол жұмсады. Сабақты жақсы оқыған, білімді-ақ қыз еді. Тұрмысқа шығып, тойы өткен соң бір аптадан кейін әкесінің үйіне барып асылып қалыпты. Себебін ешкім де білмейді. Расын айтсам, естігенде не дерімді білмедім…
Бір әріптесіміздің группаласы болыпты. Ол жігіт ауқатты үйдің баласы екен. Оқуына төле деп берген ата-ана ақшасын өзге нәрселерге құртып, оқудың ақшасын төлемей әрі сабаққа келмей, мұғалімдер ауылына хабарласып, балаларын оқудан шығаратынын айтыпты. Оны естіген әкесі: «Мен ертең пойызға мінем, барған соң көресіні менен көресің!» депті. Оны естіген ұл бөлмесіне кеп шифонердің ішінде өз өміріне өзі қара бояумен нүкте қойыпты. Ұлын шарқұрып іздеген әке оның денесін ғана таба алды. Сол сәтте «өзім ғой, өзім ғой оны қорқытқан! Осы ақша құрып қалса да, ұлым аман болса игі еді!» деп егіліп жылапты…
Жылына бір миллион адам өзін-өзі ажалға «ұстап» берсе, осыдан 10 есе көп адам аты жаман әнрсенің «тұзағына» ілінеді екен.
Суицидтің себебін әркім әрқалай түсіндіреді. Бірақ, бәрі – өмірден шаршағандық деп баға береді. Суық өмірді жылытатын бір нәрсе бар, ол – мейірім болса керек. «Мейірімді болайықшы, бауырлар!»
Кәмшат

Read Full Post »

Мақпалдың хаты

Сағынамын. Бір қалада жүрсек-тагы жырақпыз. Кездеспейміз. Сөйлеспейміз. Бірақ оның Алматыда жүргенінің өзі көңіліме демеу. Тіпті басқа қалаға кеткенін естісем, жүрегім салмақтанып, көңілім жабырқайды. Бірақ мен сол бақытты бағаламай жүр екем… Өткенде бір қызбен сырластық… Оның сүйіктісі бұл өмірмен ерте қоштасыпты… Ару оның әр қылығын, әр сөзін айтқан сайын жылады. Енді ешқашан көрмейді… Үмітсіз… Шарасыз… Тіпті «М-Агентін» де, «Мой мирін» де жоймапты. Суреттері, жазбалары, ол соткасына көшіріп берген әндері, смстері, хаттары бәрі-бәрі сақтаулы…Смс келетіндей, ауылға барсам көретіндей, тап қазір телефон соғатындай күтемін дейді… Бірақ…  Ал менің сүйіктім бар ғой… Жер бетінде ғой… Менде әйтеуір, бір күні көрем-ау деген үміт бар ғой… Шүкір Аллаға… Ару әңгімесін айтып отырғанда қоса жыладым, жүрегім шымырлап ауырды, ішім удай ашыды… Алланың қалауы, әрине… Шара бар ма? Оны одан ары жақсы көріп кеттім. Тіпті оған деген жүрек түбіндегі әлсіз де болса реніштерім түгел жуылып кетті… Дәл сол сәт оған хабарласып, даусын естіп, халін сұрағым келді, Кәмшат… Бірақ қара телефонды ашып, қайта жаптым… Әр намазда Алладан оның амандығын тіледім… Жалғанда болмашы нәрсе үшін қаншама жанды ренжіткенім, ренжігенім үшін қатты ұялдым…09.11.09

Сағат 23:21

Алматы..

Read Full Post »

Кедей… Тұлпар… Бола ма?

Бір кедейдің сұлу тұлпары болған екен. Ол тұлпарының үстінде келе жатқанда барлығы оған таң қалып қарасатын, сол кезде оның жүрегі мақтанышқа толып, тәкаппарланатын еді. Ол жұмыс істеудің орнына, атымен ел кезгенді жақсы көреді. Кейде қалалық базарға кіріп, адамдардың: «Қадірлі мырза ғой деймін…» деп сыбырласқандарын естіп, іштей масаттанатын. Ал кейде ел аралағанда, бірден басшыларына барады. Олар оның құрметіне жиын-той ұйымдастырып, мамық төсекке жатқызып, сыйлықтармен шығарып салатын. Ол ешқашан бұлай молшылықта өмір сүрмеген еді.
Бір күні ол бір қалаға жетті. Қалаға кіріп, тұлпарымен тұрғындардың алдында паңданып келе жатты, ал олар болса, атақты саудагер немесе жорықтан қайтқан жауынгер екен деп аңырып қарасты. Белгісіз адамның келгені туралы хабар қала әміршісіне де келіп жетті. Кедейді барлығы құрметпен қарсы алды. Қонақ бөлмесіне шақырып, ас берді. Ал кеш батқанда, оған:
– Тыныш жата бер, біз сенің тұлпарыңа жақсылап қараймыз,- деді.
Бірақ кедей:
– Ол қонақ бөлмесінде менімен бірге қала берсінші, – деп өтінді.
– Бұндай нәрсе бұрын-соңды болып көрген емес.
– Мен үшін менің атым – туған бауырымнан кем емес. Біз әрдайым бір бөлмеде ұйықтаймыз.
Сөйтіп аты иесімен бірге қалды. Түннің бір уағында ат қырылдай бастады. Кедей шамды жағып, атының жанына келсе, ол өліп қалыпты.
– Менің арғымағым-ай! Асыл атым қаза болды! – деп айқай салды.
Әміршінің отбасы мүшелері жиналып қалды.
– Қатты қайғыра берме. Барлық ат та ерте ме, кеш пе өледі.
Әйтсе де кедей қоймады. Өкіріп жылағаны сонша әміршінің өзін ұйқысынан оятып жіберді. Ол не болып қалғанын білуге келді.
– Бүйтіп қайғыра берме,- деді кедейге, – мен саған өз аттарымның бірін берейін.
Сөйтіп, кішкенеден соң тамаша тұлпар алып келді. Кедей тұлпарды көрген соң сабасына түсіп, әкімге алғысын айтты, олар болса өз бөлмелеріне тарасты. Тұлпарын біраз тамашалаған кедей кенет өкіріп жылап жіберді:
– Қандай бақытсыз едім! Қымбатымнан айрылдым-ау!
Қызметшілер қайтадан жүгіріп келді. Оның артынан әкімнің отбасы жетіп келді. Бірақ кедейді қанша жұбатса да көз жасы тиылмады. Ақырында әкім шыдамай:
– Не болды сонша жылап? Саған бұрынғыдан еш кем емес жаңа тұлпар сыйлаған жоқ па едік?
Бірақ кедей:
– Жыламай қайтейін. Сенің сыйлығың шындығында да керемет. Менің бұрынғы атым сияқты. Бірақ ол өлмегенде бұл кезде менде екі ат болар еді ғой. Ал қазір біреу-ақ! Қандай зор қайғы. Сорлы басым-ай! – деп бұрынғыдан да бетер өкіріп жылады.
Ешкім жұбата алмай әлек болды. Сонда әмірші:
– Жарайды, сонша қайғырып кеттің ғой, дегенің болсын, тағы бір ат берейін. Тек дыбысыңды шығармашы, әйтпесе сенің даусыңнан бүкіл қала ұйықтай алмай жатыр,- деді.
Қызметшілер алдыңғы ат сияқты тағы бір керемет тұлпар әкелді. Кедей жылауын тоқтатып, әкімге алғысын жаудырды. Барлығы қайта тарасып, бөлмелеріне барып жатып қалды. Тек кедей ғана қандай бақытқа кенелгені туралы ойланып отырды. Бір ғана аты бар еді, енді екі аты бар.
Сол кезде оның көзі өлі атына түсіп кетті де, қайтадан ойбайға басты:
– Қандай қайғы? Қандай бақытсыздық?
Сарай тұрғындары қайта жиналды. Әмірші қайта келіп оны жұбата бастады:
– Қайғың қаншалықты ауыр болса да, сен өз-өзіңді қолға алу керексің ғой. Еркек емессің бе? Өмір бойы өлген атқа қайғырып өтпейтін шығарсың?
– Қайғымды баса алмай отырмын, – деді кедей. – Өлген атыма қарасам осыдан бір-екі сағат бұрын тірі болғаны есіме түседі де ішім ашып кетеді. Көз жасымды тыя алмай қаламын. Ол тірі болғанда менде үш ат болар еді ғой.
Әкім әбден шаршап, қабағы шытылып кетті, бірақ тағы бір ат әкелуге бұйырып:
– Енді бақыттысың ба? – деп сұрады кедейден. – Сенде енді үш бірдей ат бар, енді үнің өшетін шығар, бізге ұйқы бер.
Барлығы енді ұйқыға кеткенде кедей тағы да еңірей бастады:
– Қандай қайғы! Қандай бақытсыздық!
Сол кезде әбден ашуланған әмірші қызметшілеріне оның барлық атын тартып алып, өзін қуып шығуды бұйырды. Сөйтіп, ол барлық аттан жұрдай болып, бейшара кейіпте масқара болып, жаяулап-жалшылап үйіне қайтты. Ал шыққан кезде қандай еді!
Пайғамбарымыз (с.ғ.с) былай деді:
«Адам баласының екі сахара толы байлығы болса да, ол үшіншісін қалар еді және оның ішін тек топырақтан басқа ештеңе толтыра алмайды.»

Айнұр Сарбала, Айнұр Сарбаланікін Қайнар Ильясов жіберіпті 🙂 Бәріне де АРБ!

Read Full Post »

«ҚОШ МАХАББАТ!»

Немесе театр тақырыптарынан тәмсіл

«ӘҢГҮДІК» Айдар бүгін ерекше мұңды. Алматыдағы қос бөлмелі үйіне сыяр емес. Шабыты қасарда осындай күй кешуші еді. Оның бұл мінезіне жас келіншегі «ТОМИРИС» – Тұмаржан да (Айдар қазақшалап алған) әлі үйрене алмай жүр. Жаңа үйлеріне бір кіреді, бір шығады – бәрібір байыз таба алар түрі жоқ. Бір кезде шыдамай көрші тұратын «ӘПКЕсіне» қарай тартып кетті. Жалғыз қалған Айдар өткен-кеткеніне біраз көз жүгіртіп, қиялдап жатыр.
Осыдан екі-үш жыл бұрын бір көшеде тұратын бес жігіт дос болған еді. «Атың шықпаса жер өрте» деген. Бұлардың аты елден ерен есерліктерімен шықты. Анда-санда араққа тойып алып «СЫҒАН СЕРЕНАДАСЫн» шырқап отырғанда қастарына өтіп бара жатқан ит екеш итті де құр жібермей, тас атып әудем жерге «шығарып» салушы еді. Бірде сол бесеудің бірі – біздің кейіпкеріміз Айдар көршінің қызы «ҚАРАГӨЗге» ғашық болды. «ҚАРАГӨЗ» де бұған кет әрі емес. Несі бар, аздап арақ ішетіні, мәшинесінің жоқтығы, үйінің ескілігі болмаса, өзі ақын, өзі әп-әдемі-ақ жігіт. Әр күн сайын екеуі ымыртты асыға күтетін болды. «ЫМЫРТТАҒЫ МАХАББАТтың» таң атпай тарқамайтыны тағы белгілі. «ЕСТАЙДЫҢ ҚОРЛАНЫ» атанған Қарагөздің Айдарға деген «МӨЛДІР МАХАББАТына» тәнті болған жұрт сырттарынан тамсана көз тастаушы еді. Бірде Айдар елдің бәрін тәнті етіп, керемет бір сурет салыпты, «ҚАРАГӨЗ» екеуінің. Бұған «СҰЛУ МЕН СУРЕТШІ» деген ат қойыпты. «Неге ақын емес, суретші?» деп сұрағандарға: «Ақын суретші емес пе», – деп жауап беріпті сан қырлы жігіт. Оның талантын енді байқай бастаған кей қыздар Айдарды бұрын тентек, есер деп аулақ жүруге тырысатындарын естен шығарып, «ҚАРАГӨЗді» күндей бастады. Айдар арақ ішуді де, есерлікті де қойып, өмір салтын өзгерткен соң, «ЖЕЛІККЕН ЖАСТАРдың» да желігі басылып, қыздарға қармақ салып, өзгеше қызық өмір сүруге бет қойды. Олар үшін бұл өмір жай ғана өмір емес, «ДҮНИЕ ДУМАНҒА» айналды. «МАХАББАТ ДАСТАНЫ» бес жұптың арасында да шырқалып жатты. «Тойдың болғанынан боладысы қызық», бүкіл ауыл «БЕС БОЙДАҚҚА БІР ТОЙ» жасап, ұлы қуанышқа кенелеміз деп абыр-сабыр. Әлі болмаған «ҚҰДАЛАРдың» да ауылы аралас, қойы қоралас болып, алдағы мың жылдыққа жоспар жасай бастаған.
Бір күні ауылда аяқ астынан «АПАТ» болды. Жаңбыр жауып, тау етегіндегі ауылды сел басты. Бүкіл ел той дүрбелеңінен үй ішілік абыр-сабырға көшті. Сел Айдардың ескі үйінің бір қабырғасын опырып кетіпті. «Жау жағадан алғанда бөрі етектен» дегендей, бүкіл жұртты асарлатып үй соғып жатқанда, «ҚАРАГӨЗді» көрші ауылдың жігіті алып қашып кетті» деген сыбыс жетті. «СЕРГЕЛДЕҢ БОЛҒАН СЕРІЛЕР» сең соққан балықтай есеңгіреп қалған Айдардың есін жиғызу үшін «БӨРІК АСТЫНДАҒЫ БӨЛТІРІККЕ» аттанды. Бірақ, бәрі кеш еді, «ҚАРАГӨЗ» аттаған босағасында қалатынын айтыпты…
Айдар сол түні тұңғыш рет еңкілдеп тұрып жылады. «Уа, АНА, ЖЕР-АНА», неге біздің махаббатымыз баянсыз болды?» деп еңкілдейді. Бәйге аты торыға мініп, олай да, былай да шапқылады. Құдай куә, дәл сол түні Айдармен бірге бәйге торы да жылаған еді. Бұл түн Айдардың есінде «АТ ЖЫЛАҒАН ТҮН» болып қалды. Сол түні «ЕСКІ ҮЙМЕН ҚОШТАСУ» да жасады. Күйіктен біраз уақыт «ӘҢГҮДІКтікке» де басты, өз өмірін «ӨМІРЗАЯ» деді, өлеңге көбірек сыр ашты.
«Уақыт – ең керемет емші» деген рас екен. Басын тауға да, тасқа да ұрғанмен, өмір шу асауды құрықтады, тентекті тезге салып түзетті. Қазір «ҚАРАГӨЗдің» үш баласы бар деп естиді. Бірақ оның көңілінде өз ғашығының «МӘҢГІЛІК БАЛА БЕЙНЕ» қалпы ғана сақталып қалды. Өзі де жақында үйленген. Келіншегі – манағы «ТОМИРИС». Оны да жақсы көреді. «ТОМИРИС» Айдарды ақындығынан болар, әлде пәлсапашылдығынан, әйтеуір «АБАЙ» деп атайды. Әрине, ол сөз тек екеуі жеке қалғанда ғана айтылады. Кей күндерде «ҚАРАГӨЗ»: «Үш ұл тұрмақ, «ОТЫЗ ҰЛЫМ БОЛҒАНША»… сүйікті шалым болсын», – деп бұған қайта келіп, «ТОМИРИС» екеуінің бақытты өмірін көріп, қинала тұрып «ТОМИРИСке»: «КҮЙЕУІҢІЗДІ САТЫҢЫЗШЫ»? Қаншаға болсын алам», – деп әзілдейтіндей көрінеді. Сосын өз ойына өзі күледі. Күледі де: «ҚОШ, МАХАББАТ!», маған бұйырмаған асыл махаббат!» – дейді шарасыз.
Айдарда ақындық бар. Ал, ақынның періште болуы міндет, сондықтан періштелік те бар, мәңгі өшпес махаббат та бар. «АҚЫН… ПЕРІШТЕ… МАХАББАТ….». «ТОМИРИСІ» – Әйгерім, «ҚАРАГӨЗІ» – Тоғжан. «Мен бақыттымын, ия, шексіз бақыттымын! Жақында әке болам. Тұмаржаным қайда кетті екен?» – деп орнынан тұрғаны сол еді, «ТОМИРИС» те қайтып келіпті. Қос ғашық бүгін Қазақ мемлекеттік М. Әуезов атындағы академиялық драма театрына барып «ГАМЛЕТті» тамашалауға келісті.

Дәл осы оқиғаның басы-қасында болып, баяндаған жан – Кәмшат

Read Full Post »

«Иманжүзді»

Иман келтірген жанның жүзінде тыныштық бар. Кей кездері тіпті нұрланып тұрады. Тыныштық жан-тәнімен Құдайға берілген соң пайда болған. Ал нұрланып тұратын себебі, көпшілікке көріне бермейтін ақиқатты көре білуінде.
Айналасында болып жатқан оқиғаны діндарлар жүрексіз қабылдайды. Бәрі де солай болуы керек тәрізді. Жеңістің де, жеңілістің де дәмі бір. Қайғы ма, қуаныш па бәрібір. Бәрі де бір Құдайдың қалауы. Бәрі де өтпелі, өткінші. Януш Корчак сол иманымен жөйт бүлдіршіндерімен бірге газ камерасына енген. Жүзінен бір де бір қорқыныштың табы білінбестен Тереза ана Калькутта көшесіндегі жаураған жандарды бауырына басқан. Ал бірақ қазіргі көптеген діндарлардың жүзінен сол иманды көре алмайсың. Өкінішке қарай, көпшілікпен санаспайтын ұмсыныс пен сыртқы әлемнен бөлектену бар. Сақал жіберген жастардың өзеуреген болмысынан иман тыныштығы безіп кеткенін көрсетеді. Мүмкін олар жанын құрбан етуге дайын болар, бірақ иманның есебінен емес, оқшаулап, өзгергендіктен. Жүзінде иман жоқ, бірақ иманның топас көрінісі ғана бар.

Асқар Исабековтің блогындағы «Лицо верующего» жазбасының еркін аудармасы

minber.kz

Read Full Post »